لمینیت سرامیکی
لمینیت کامپوزیت
بلیچینگ
ایمپلنت
کشیدن دندان
ساخت پروتز های ثابت و متحرک
جراحی لثه
ترمیمی
اندو
بوتاکس
مزوتراپی سر
گاهی درد دندان پس از خوردن غذا و یا بیدار شدن از خواب اتفاق می‌افتد. بروز دندان درد نشان دهنده وجود مشکلاتی در دهان و دندان است که باید به آن توجه کرد و برای تشخیص و درمان هر چه سریع‌تر آن اقدام نمود. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و یا استامینوفن به عنوان مسکن دندان درد استفاده می‌شوند. البته از ژل و کرم مُسکن درد حاوی بنزوکائین نیز برای تسکین موقتی دندان درد استفاده می‌شود. جهت مصرف داروهای مُسکن دندان درد ابتدا باید با پزشک مشورت گردد. مصرف این داروها باید زیر نظر دندانپزشک و طبق بروشور داخل جعبه دارو انجام گردد.
علت ایجاد دندان درد:
عوامل مختلفی در بروز دندان درد مؤثر هستند اما همه این عوامل به دو دسته کلی عفونت و یا آسیب‌دیدگی تقسیم می‌شوند. زمانی که اعصاب در قسمت ریشه دندان تحریک می‌شوند، سیگنال‌هایی به مغز می‌فرستد تا از انجام کارهایی که سبب تحریک ریشه دندان می‌شوند خودداری کند. این عوامل می‌تواند شامل جویدن، به هم فشار دادن فک‌ها و یا خوردن و نوشیدن مواد غذایی قند دار باشد. البته انجام ندادن این کار باعث از بین رفتن مشکل اصلی نمی‌شود. جهت درمان دندان درد، ابتدا باید علت بروز آن تشخیص داده شود. دلایل اصلی درد دندان شامل موارد زیر است:
1. حفره‌های ایجاد شده در اثر پوسیدگی
اگر مینای دندان در اثر اسید و تجمع پلاک تخریب شود، باعث ایجاد حفره‌هایی در دندان می‌شود. بعد از تخریب لایه خارجی مینای دندان، اسید به عاج دندان و در نهایت به پالپ دندان می‌رسد. حفره‌های دندانی ناشی از پوسیدگی باعث بروز حساسیت دندان شده و سبب ایجاد درد خفیف تا متوسط در مراحل اولیه بیماری می‌گردد.
2. التهاب و عفونت پالپ دندان
پالپ دندان در مرکز دندان است و ممکن است در اثر عفونت ناشی از باکتری دچار التهاب شود. علت اصلی این نوع عفونت، پر نکردن حفره‌های دندان و تداوم پوسیدگی دندان است. عفونت‌های عمیق اگر درمان نشوند، موجب ایجاد آبسه می‌شوند. آبسه بسیار دردناک بوده و موجب انتقال عفونت به دیگر بخش‌های بدن نیز می‌شود. آبسه در صورت عدم درمان در بلند مدت می‌تواند باعث عفونت لثه و ایجاد عفونت‌های خطرناک دیگری گردد.
3. آسیب‌دیدگی
آسیب‌دیدگی یکی دیگر از دلایل شایع ایجاد درد در دندان است. دندان درد ناشی از آسیب‌دیدگی می‌تواند در اثر جویدن مواد غذایی محکم و یا تصادف ایجاد شود. علاوه بر این دندان درد موقتی می‌تواند در اثر استفاده از روش‌های درمانی مانند پر کردن یا درمان ریشه دندان باشد که این درد در اثر عوارض ناشی از ترمیم دندانی ایجاد شده است و پس از یک یا دو هفته بهبود می‌یابد.
4.حساس شدن دندان
افرادی که دندان‌های حساسی دارند در زمان مسواک زدن و یا مصرف مواد غذایی سرد یا داغ مانند قهوه و بستنی دچار دندان درد می‌شوند و ممکن است این درد در این افراد شدیدتر از افراد دیگر باشد. دلیل اصلی حساس شدن دندان‌ها می‌تواند سفید کردن دندان‌ها به میزان بیش از حد یا به شکل نادرست باشد.
5. بیماری لثه
یکی دیگر از عواملی که باعث ایجاد درد در دندان می‌شود، بیماری لثه است. التهاب بافت لثه در دهان می‌تواند موجب ایجاد دندان درد خفیف گردد. بیماری پریودنتیت در اثر عدم درمان التهاب لثه ایجاد می‌شود و درد متوسط تا شدیدی دارد، زیرا سمومی که در اثر پلاک روی دندان‌ها تولید می‌شود، موجب جدا شدن دندان‌ها و لثه شده و احتمال ایجاد عفونت را نیز بالا می‌برد. دندان دردی که شدید و با التهاب و قرمز شدن لثه همراه باشد نشانه وجود بیماری لثه است.
6. ساییدن دندان‌ها (دندان قروچه)
فشار دادن و ساییدن دندان‌ها در زمان خواب موجب فشار بیش از حد بر عضلات و مفاصل فک می‌شود که می‌تواند موجب بروز اختلال مفصل گیجگاهی و فکی شود. یکی از علائم شایع این اختلال، بروز دندان درد خفیف تا متوسط است. دندانپزشک با درمان این اختلال می‌تواند به رفع دندان درد کمک کند.
7. عفونت سینوسی
عفونت سینوسی یا سینوزیت می‌تواند بر دندان‌ها تأثیر بگذارد. این عفونت سبب ایجاد التهاب و ورم حفره سینوسی و در نتیجه درد در قسمت پیشانی، بین چشم‌ها و یا در فک فوقانی و دندان‌ها ایجاد می‌گردد.
8. درد دندان عقل
بروز درد مداوم در دندان‌های آسیای عقبی، می‌تواند نشان‌دهنده رشد دندان‌های عقل باشد. درد دندان عقل بسته به میزان فضای موجود در دهان برای رشد دندان‌ها و همچنین با توجه به نحوه رشد دندان‌ها ممکن است خفیف یا شدید باشد. در صورت رشد دندان‌های عقل بهتر است به دندانپزشک مراجعه شود زیرا این دندان‌ها در معرض ایجاد بیماری لثه، پوسیدگی و دیگر انواع عفونت هستند و گاهی شاید نیاز به کشیدن آن‌ها باشد.
انواع مسکن دندان درد:
کنترل درد در دندان‌پزشکی اهمیت زیادی دارد و می‌تواند در نتیجه درمان تأثیر گذار باشد. علت اصلی ایجاد درد دندان معمولا واکنش التهابی است که موجب فعال شدن واسطه‌های ایجاد درد در بافت نرم است. بنابراین باید از وارد شدن آسیب به پالپ و بافت‌های نرم و ایجاد واکنش‌های التهابی ناشی از درمان اطمینان پیدا کرد. در مرحله بعدی دندانپزشک باید در مورد مصرف نوع داروی مُسکن دندان درد (تسکین درد بدون استفاده از بی‌حسی و یا از دست رفتن هوشیاری) قبل یا بعد از روند درمان تصمیم بگیرد.
داروهای مسکن ضد التهابی مانند ایبوپروفن برای تسکین دندان درد بسیار مفیدند. زیرا درد معمولا به دلیل ورم ایجاد می‌شود. در صورتی که بیمار قادر به مصرف این داروها نباشد (به دلیل وجود آلرژی به آسپیرین)، داروی پاراستامول جایگزین مناسبی به عنوان مسکن دندان درد می‌باشد. به این نکته توجه کنید که از قرار دادن قرص آسپیرین بر روی دندان باید خودداری شود زیرا آسپیرین دارای خاصیت اسیدی است و باعث ایجاد سوزش در لثه‌ها می‌گردد.
انواع داروی مسکن دندان درد که دندانپزشک تجویز می‌کند شامل موارد زیر است:
1. سالیسیلیک اسید (آسپیرین)
آسپیرین یکی از معروف‌ترین و پرکاربردترین داروهای مسکن محسوب می‌شود. در واقع آسپیرین اولین داروی ضد التهابی غیر استروئیدی است. این دارو موجب کاهش تب می‌شود و خاصیت ضد التهابی دارد و موجب کاهش ایجاد لخته خونی شده و به همین دلیل برای جلوگیری از بروز سکته مغزی و حمله قلبی نیز تجویز می‌شود. به طور کلی آسپیرین در مواردی مانند افتادن دندان یا کشیدن دندان توسط دندانپزشک داروی مسکن مناسبی نیست. آسپیرین برای بیماران حساس به داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی و یا برای افراد زیر 16 سال مبتلا به آسم یا فشار خون بالا توصیه نمی‌شود. برخی از عوارض جانبی این دارو شامل ناراحتی معده، سوء هاضمه یا حالت تهوع است.
2. ایبوپروفن یا کتوپروفن
ایبوپروفن یکی از بهترین داروهای مسکن دندان درد است که به نسخه پزشک نیاز ندارد. این دارو از جمله داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی است که گاهی در برخی بیماران تنها باعث ایجاد ناراحتی‌های گوارشی می‌شود. ایبوپروفن معمولا همراه با پاراستامول جهت تسکین دردهای شدید و رفع التهاب و همچنین به عنوان مسکن دندان درد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
3. استامینوفن یا پاراستامول
معمولاً پزشکان جهت رفع سردردهای خفیف، دردهای عضلانی، کمردرد، تب و دندان درد استامینوفن یا پاراستامول تجویز می‌کنند. این داروها با جلوگیری از ارسال سیگنال‌های عصبی به مغز، مانع از انتقال درد می‌شوند. استامینوفن یا پاراستامول معمولاً برای بیمارانی که به داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی حساسیت دارند و نمی‌توانند آسپیرین یا ایبوپروفن مصرف کنند، تجویز می‌شود. مصرف بیش از حد پاراستامول (خصوصاً همراه با مصرف مسکن‌های دیگر) می‌تواند باعث آسیب‌دیدگی کبد شود. به همین دلیل در صورت ابتلا به بیماری شدید کبد نباید از استامینوفن استفاده شود.
4. ناپروکسن
ناپروکسن یکی دیگر از انواع داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی است که به کاهش ورم و تسکین درد می‌انجامد. این دارو با کاهش هورمون‌هایی که باعث ایجاد التهاب می‌شوند در تسکین درد مؤثرند. معمولا ناپروکسن برای ورم مرتبط با دردهای قاعدگی، بورسیت، نقرس، التهاب مفاصل، التهاب تاندون یا اسپوندیلیت آنکیلوزان توسط پزشک تجویز می‌شود. این دارو در تسکین دندان درد نیز تا حدودی مؤثر است. در صورت وجود سابقه واکنش آلرژیک به آسپیرین یا دیگر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، نباید از ناپروکسن استفاده شود. از این دارو نباید به مدت طولانی و به مقدار زیاد استفاده کرد. زیرا موجب افزایش احتمال سکته مغزی یا حمله قلبی می‌گردد.
5. کو- کودامول (استامینوفن کدئین)
این دارو ترکیبی از پاراستامول و فسفات کدئین است که توسط پزشکان برای تسکین موقت درد تجویز می‌شود. عملکرد کو-کودامول مشابه استامینوفن است. این دارو باعث کاهش تولید پروستاگلاندین (گیرنده‌های درد در مغز) شده و فسفات کدئین نیز فعالیت اندورفین تولید شده در طناب نخاعی و مغز جهت کاهش درد را شبیه‌سازی می‌کند. این دارو دارای عوارض جانبی مانند یبوست، حالت تهوع و استفراغ، سرگیجه و خواب‌آلودگی است. در صورت وجود حساسیت به کدئین یا پاراستامول و یا ابتلا به دپرسیون تنفسی، آسم یا نارسایی کبدی نباید از این دارو استفاده کرد.
6. دیکلوفناک
پزشکان اغلب از دیکلوفناک جهت درمان درد در سطح خفیف تا متوسط استفاده می‌کنند. دیکلوفناک یکی دیگر از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی است که موجب کاهش موادی که باعث ایجاد درد و التهاب در بدن می‌شوند می‌گردد. این دارو از ایبوپروفن قوی‌تر است و اغلب جهت درمان علائم التهاب مفصل، درد قاعدگی یا سردرد میگرنی و یا به عنوان مسکن دندان درد تجویز می‌گردد. عوارض جانبی دیکلوفناک شامل سوء هاضمه، اسهال، سردرد، خواب‌آلودگی، گرفتگی بینی یا افزایش فشار خون است. این دارو می‌تواند سبب افزایش احتمال بروز سکته مغزی یا حمله قلبی و یا خونریزی معده یا روده شود. در صورت وجود فشار خون بالا، بیماری قلبی یا سابقه زخم یا خونریزی معده، آسم و بیماری کلیه یا کبد باید پزشک را مطلع نمود.
7. ترامادول
از ترامادول معمولاً جهت تسکین درد متوسط تا شدید استفاده می‌گردد. این دارو جزو داروهای مسکن مخدر است. ترامادول بر دستگاه مرکزی عصبی تأثیر گذاشته و نحوه واکنش بدن به درد را تغییر می‌دهد. در صورتی که مشکلات تنفسی، آسم شدید یا انسداد در معده یا روده وجود دارد نباید از این دارو استفاده کرد. عوارض جانبی شایع ترامادول سردرد، سرگیجه، خواب‌آلودگی، یبوست، حالت تهوع، معده‌درد، اضطراب یا تعریق است.
روش‌های درمانی طبیعی
برای رفع موقتی دردهای خفیف می‌توان از روش‌های طبیعی تسکین درد استفاده کرد. برخی از این روش‌ها شامل استفاده از کمپرس سرد، روغن میخک و بی‌حسی‌های موضعی و شستشوی دهان با آب و نمک می‌باشند. تا زمان مراجعه به دندانپزشک، این روش‌ها سبب کاهش ورم و تسکین درد می‌شوند.
دندان درد می‌تواند در اثر عواملی چون آسیب‌دیدگی، عریان شدن عاج دندان، پوسیدگی و شکستگی دندان یا عفونت ایجاد شود. در صورت شدید بودن درد، باید هر چه سریع‌تر جهت تشخیص و درمان علت اصلی دندان درد به دندانپزشک مراجعه شود. داروهای تجویزی باید دقیقاً طبق دستور دندانپزشک مصرف شوند. در صورت بروز هر گونه علائمی چون آلرژیک شامل کهیر، ورم صورت، لب‌ها یا گلو یا دشواری در تنفس باید هر چه سریع‌تر به اورژانس مراجعه شود.
زمان مراجعه به دنداپزشک
رعایت بهداشت دهان و دندان بهترین روش برای جلوگیری از بروز دندان درد ناشی از پوسیدگی، عفونت و بیماری‌های لثه محسوب می‌شود. مسواک زدن، استفاده مرتب از نخ دندان و تمیزکردن دندان‌ها سبب از بین رفتن باکتری، پلاک و ذرات غذایی می‌شود که ممکن است در صورت تمیز نشدن سبب بروز مشکلاتی در دهان و دندان شوند. هر چند گاهی نیز با وجود رعایت بهداشت دهان و دندان، امکان ایجاد درد در دندان وجود دارد.
در صورتی که درد شدید شود و یا با وجود استفاده از داروهای مسکن بدون نیاز به نسخه پزشک درد همچنان ادامه داشته باشد، باید به دندانپزشک مراجعه کرد زیرا تشخیص برخی از عارضه‌ها و دلایل دندان درد از جمله عفونت تنها توسط دندانپزشک امکان‌پذیر است.
تا زمان مراجعه به پزشک به طور مداوم از مسواک و نخ دندان استفاده کنید و از مصرف مواد غذایی بسیار داغ یا سرد و یا غذاهای شیرین خودداری کنید. استفاده از کمپرس سرد و گرم نیز برای کاهش ورم و التهاب مؤثر است. تشخیص و درمان علت اصلی بروز درد توسط دندانپزشک باعث رفع کامل دندان درد می‌شود.
