کیست دندانی چیست؟

کیست دندان به حفره‌هایی متورم و بسته گفته می‌شود که عفونت و مواد غیر عفونی در آن انباشته می‌شود. این کیست می‌تواند در هر قسمت از دهان ایجاد شود. معمولا این کیست‌ها در لثه، بافت نرم دهان، لب‌ها و گاهی اطراف دندان ظاهر می‌شوند.

این کیست‌ها غیر سرطانی هستند و برای درمان آن‌ها می‌توان به دندانپزشک مراجعه کرد.

کیست دندانی با اینکه خوش خیم است اما گاهی شکلی تهاجمی و پیش رونده دارد. به همین دلیل ممکن است دندان‌های مجاور و استخوان فک و گاهی نیز بافت دهان را نیز بیمار کند، بنابراین برای درمان این کیست‌ها نباید تعللی کرد.

اگراین کیست در دندان و ناحیه لثه به وجود بیاید باید به متخصص ریشه دندان مراجعه کنید تا درمان‌های لازم برای از بین بردن این کیست‌ها صورت پذیرد.

علائم کیست دهان:

کیست دهان قبل از شدید شدن علائم و نشانه‌هایی دارد که مهم‌ترین آن‌ها را در ادامه ذکر می‌کنیم:

• درد دندان
• فشار در ناحیه کیست
• التهاب و قرمزی بافت اطراف کیست
• اگر در قسمت بافت نرم دهان باشد، به شکل تاول و زخم نمایان می‌شوند.

انواع کیست دهان و دندان:

کیست‌های دهان و دندان انواع مختلفی دارد که هر کدام روش‌های درمانی خاص خود را نیز دارند. شایع ترین انواع آن‌ها به شرح زیر هستند:

1. دنتیجروس:

این نوع کیست به نام فولیکولار نیز معروف است که معمولا نزدیک به تاج دندان عقل ایجاد می‌شوند. بهترین روش برای پیشگیری از این نوع کیست، کشیدن دندان عقل است.

• پری اپیکال:

این نوع کیست در قسمت پایینی دندان و نزدیک به ریشه ظاهر می‌شود و می‌تواند آبسه نیز باشد.

• موکوسل:

کیست موکوسل یا مخاطی اغلب در ناحیه مخاط دهان ایجاد می‌شود و سطح داخلی گونه، لب‌ها و زبان را درگیر می‌کند. دلیل اصلی بروز آن نیز فشار، تحریک یا ضربه به این قسمت از بافت دهان باشد.

• ادنتوژنیک:

کیست ادنتوژنیک در استخوان فک ایجاد می‌شود. با اینکه امکان بروز آن بسیار محدود است اما در شرایط بروز، بسیار رشد کرده و بزرگ می‌شود. شناسایی این کیست‌ها در مقابل انواع دیگر سخت و دشوار است.

نحوه تشخیص کیست‌ها:

گاهی می‌توان با توجه به نوع کیست و علائمی که از خود نشان می‌دهند به صورت چشمی و در معاینه اولیه آن‌ها را تشخیص داد. در غیر این صورت باید با عکسبرداری به وسیله اشعه ایکس توسط دندانپزشک این کیست‌ها را شناسایی کرد. در صورتی که کیست بیش از 2 سانت رشد کرده باشد و علائم سرطانی داشته باشد، باید با نمونه برداری نوع کیست را تشخیص داد. کیست‌هایی که در ناحیه استخوان فک تشکیل می‌شوند را نیز می‌توان با سی تی اسکن یا ام آر آی بررسی نمود.

عوارض کیست دندان:

1. بروز عفونت در ناحیه دندان
2. از بین رفتن دندان و کشیدن دندان
3. بروز زائده‌های خوش خیم در فک
4. ایجاد شکستگی در فک

روش‌های درمان کیست دهان و دندان:

میزان پیشرفت کیست و نوع آن در تعیین روش درمان بسیار مهم است. بسیاری از این کیست‌ها با یک جراحی ساده، بدون آسیب به بافت‌های اطراف و بی حسی موضعی خارج می‌شوند.

روش دیگری برای جراحی وجود دارد که به روش مارسوپیالیزیشن معروف است وجود دارد که در این روش کیست باز و مواد عفونی و زائد آن به طور کامل تخلیه می‌شود. سپس با بخیه زدن بخش‌هایی از کیست از رشد آن در آینده جلوگیری می‌شود.

اگر این کیست‌ها در ناحیه دندان عصب ریشه را از بین برده باشد انجام عصب کشی ضروری است.

تفاوت کیست و آبسه دندان:

آبسه دندان کیست هایی هستند که دارای محتویات مایع  و نیمه جامد بوده و در ناحیه دهان و دندان بروز می‌کنند در شرایطی که عفونی شوند به آبسه دندان تبدیل می‌شوند. آبسه در واقع کیست‌های عفونی دندان اند که متورم و دردناک می‌باشند. ایجاد بوی بد در دهان به دلیل عفونت  یکی از علائم آبسه می‌باشد.

عوامل ایجاد کیست دندان:

• رشد دندان‌های دائمی در موقعیت نادرست
• غیر طبیعی رشد کردن دندان‌ها
• عوارض عصب کشی دندان
• وجود اختلالات ارثی یا گورلین
• رشد دندان عقل
• جهش‌های سلولی رشد دندان

پیشگیری از تشکیل کیست دهان:

1. رعایت بهداشت و سلامت دهان و دندان
2. انجام معاینات سالانه جهت تشخیص به موقع این کیست‌ها

بهترین زمان درمان کیست دهان:

هر زمانی که در ناحیه دهان و دندان درد و ناراحتی حس شد باید سریعا برای تشخیص آن به دندانپزشک مراجعه کرد.

در شرایطی که کیست دچار عفونت شود ممکن است دندان با عصب کشی هم حفظ نشود و دندانپزشک مجبور به جراحی اپیکواکتومی که ریشه دندان و اطراف آن برداشته می شود باشد. اگر چه این روش جراحی محافظه کارانه است.

اگر بیمار تمایلی به انجام این جراحی نداشته باشد می‌توان با کشیدن دندان اقدام به برداشتن کیست کرد.

روش‌های برداشتن کیست دندان

1. لیزر درمانی:

در این روش با استفاده از اشعه‌های دستگاه لیزر اقدام به برداشتن کیست‌ها می‌گردد.

• سرما درمانی:

در این روش با منجمد کردن کیست و گاهی بافت اطراف آن، کیست عفونی برداشته می‌شود.

• تزریق دارو به کیست:

داروی مورد نظر استروئید ضد التهابی است که به کیست تزریق و عفونت را از بین می‌برد.

طول دوره درمان کیست:

بسته به نوع و میزان پیشروی کیست ها ممکن است دوره درمان بین دو هفته تا دو سال باشد. به همین دلیل توصیه می شود به محض مشاهده علائم کیست یا مشکلات دندانی به دندانپزشک مراجعه کنید. زیرا این کار موجب تشخیص و درمان به موقع و مانع پیشروی عفونت و کیست‌ها می‌شود.

هزینه جراحی کیست دهان و دندان:

برآورد هزینه درمان و جراحی کیست دهان و دندان به میزان پیشرفت بیماری، نوع کیست، دستمزد دندانپزشک و درمان‌های جانبی که ممکن است برای فرد نیاز باشد مانند عصب کشی یا عمل پیوند استخوان بستگی دارد.